از قدیم‌الایام این ضرب‌المثل وجود داشته است که به تعداد آدم‌های روی زمین، استعداد وجود دارد. با این همه، مهم مسئله‌ی کشف استعداد است. پیامبر اسلام، حضرت محمد(ص) می‌فرمایند: مردم مانند معادن هستند، مهم این است که بتوان این معادن را استخراج کرد. از این‌رو شناسایی استعداد، از همان کودکی بسیار مقوله‌ی مهمی محسوب می‌شود که می‌تواند سرنوشت یک انسان را عوض کند.
کشف استعداد بچه، یکی از مهم‌ترین کارهایی است که یک والد باید انجام دهد. طبق شواهد، هرچه کشف استعداد زودتر انجام شود، کودک راحت‌تر در مسیر رشد و ترقی قرار می‌گیرد. با توجه به اهمیت این امر، والدین معمولا در این مسیر با چالش‌های زیادی روبه‌رو می‌شوند. اکثر آنها نمی‌دانند فرآیند کشف استعداد فرزندشان را چگونه آغاز و استعداد حقیقی را شناسایی کنند. در این مقاله قرار است با معرفی ۵ روش فوق‌العاده به کمک والدین بیاییم. اگر شما هم جزء والدین دغدغه‌مند برای کشف استعداد فرزند دلبنتان هستید، این مقاله راهنمای خوبی برای شما خواهد بود.
آیا تمام کودکان با استعداد متولد می‌شوند؟
در جامعه‌ی ما مقولاتی چون ریاضیات و تا حدودی هنر را به عنوان استعداد ارزشمند می‌شمارند. ممکن است اگر کودکی استعدادی خارج از این دو نوع مقوله داشته باشد، جدی گرفته نشود. شاید اگر کودکی در زمینه‌ی دو، پرش، کارهای فنی و… مستعد باشد به چشم نیاید.
کشف استعداد بچه، مستلزم تیزبینی والدین است.
از این‌رو در زمینه‌ی کشف استعداد، تیزبینی والدین بسیار حیاتی است. والدین باید حواسشان باشد که هر انسانی در زمینه‌ی استعداد با دیگری فرق دارد. همچنین قرار نیست استعداد کودک، منطبق با مقوله‌های رایج در عرف و جامع باشد. اگر والدین به موقع متوجه استعداد پنهان کودک نشوند، ممکن است آن موهبت برای همیشه خاموش بماند و هدر برود. عارف بزرگ، ماتشونا دهلیوایو در این باره می‌گوید: استعداد یک بذر است. آن را پرورش دهید، آبیاری کنید، رشد دهید و در نهایت ثمره تلاش خود را برداشت کنید.
گام اول در کشف استعداد، مشاهده‌ی دقیق کودک است.
برای اینکه به کشف استعداد بچه خود بپردازید، لازم است چون کارآگاهی خبره، عمیقا کودک را بررسی و مشاهده کنید. می‌دانید که منظورمان از مشاهده چیست؟ یعنی اینکه بدون دخل و تصرف در کار کودک، صرفا او را با چشم دنبال کنیم. کودک ما بیشتر روزش را مشغول به چه فعالیتی است؟ چه کاری را بیشتر انجام می‌دهد؟ حتی از انجام چه کاری بیشتر ابراز خوشحالی می‌کند؟ به انجام چه کاری بیشتر رغبت نشان می‌دهد؟ تمام این موارد باید با حساسیت و دقت بررسی شود.
نکته مهم در فرآیند مشاهده برای کشف استعداد، این است که اصلا به کودک سیگنال ندهیم. یادمان باشد قرار است چیزی را کشف کنیم که کودک دوست دارد انجام بدهد، نه چیزی که خودمان دوست داریم فرزندمان اجرا کند!
برای مثال ممکن است مادری که دوست دارد پسری فوتبالیست داشته باشد، از صبح تا شب او را در زمین چمن و کلاس فوتبال قرار بدهد. این مادر بعد از مشاهده می‌گوید، فرزند او تمام روز را مشغول ورزش است. این نوع مشاهده هیچ نوع کمکی به کشف استعداد بچه نخواهد کرد. والد باید بدون دخالت اجازه دهد کودک خودش، خودش را به کاری مشغول کند و او سپس به مشاهده بپردازد.
کشف استعداد
گام دوم در نقشه‌ی کشف استعداد، این است که کنجکاو باشید!
کنجکاوی نسبت به کودک، ابزار مهمی در راستای کشف استعداد بچه محسوب می‌شود که متاسفانه خیلی از والدین از آن استفاده نمی‌کنند. بسیاری از والدین ناخواسته فرزندشان را عروسکی می‌دانند که باید آن را برای پیشبرد یک بازی از قبل آماده شده حرکت دهند. این افراد والدینی هستند که از همان کودکی با نیشی باز می‌گویند: پسر من قراره مهندس بشه. دختر من خانوم دکتر آینده هست!
این تعیین تکلیف‌ها صرفا سبب می‌شود، والدین هیچ‌وقت متوجه استعدادی که به کودک هدیه داده شده است نشوند. برای کشف استعداد بچه، والدین باید از خود کودک سوال کنند و متوجه استعداد و علاقه‌اش بشوند. آنها می‌توانند مستقیم از خود کودک بپرسند: دوست داری توی وقت‌های بی‌کاری چه فعالیتی انجام بدی؟ به کدوم درس بیشتر علاقه داری؟ دوست داری وقتی بزرگ شدی چی‌کاره بشی و…
اگر در این بین، سن کودک به حدی پایین است که توانایی جواب به سوال را ندارد، سراغ راه دیگری می‌رویم. برای کشف استعداد کودکان کم سن و سال، می‌توان از بازی کمک گرفت، چون معمولا آنها علایق خود را در بازی افشا می‌کنند. کافی است که والدین با تهیه اسباب بازی پسرانه یا دخترانه مناسب، کودک را درگیر بازی کنند.
بازی‌ها، سرنخ‌هایی از استعداد کودک را در اختیارمان می‌گذارند.
سومین گام مهم در کشف استعداد، تشویق کودک به کاوش است!
احتمالا تا حالا این تجربه را داشته‌اید که برای حاضر شدن در یک مهمانی مهم، برای یافتن لباس مناسب خود، چند دست لباس را امتحان کرده باشید. کودکان نیز دقیقا همین رفتار را برای کشف استعداد خود انجام می‌دهند!
آنها معمولا از سنین پایین، خود را وسط انواع بازی‌ها و فعالیت‌ها می‌اندازند تا کشف کنند از پس چه کاری بهتر برمی‌آیند. اگر صاحب فرزند باشید، ممکن است دیده باشید که کودک در لحظه یک کار را انجام می‌دهد و در لحظه‌ی دیگر آن را رها می‌کند. ممکن است در این لحظات از این بلاتکلیفی کودک خود احساس نگرانی کنید، اما بدانید او صرفا درحال امتحان کردن کارها برای کشف استعدادش است. پس نیاز است که در این راه، او را به کاوش ترغیب کنید. با این کار او زودتر استعداد نهفته‌اش را کشف خواهد کرد.
گام طلایی چهارم در استعدادیابی، حمایت از کودک است.
نکته‌ی بسیار مهم و سازنده در کشف استعداد بچه، حمایت است. موردی که خیلی مواقع والدین آن را نادیده می‌گیرند. گاهی اوقات، دلیل پنهان ماندن استعداد بچه، این است که والدین از آن حمایت نمی‌کنند. برای حمایت از بچه، در قدم اول نیاز است که والدین ذهنی باز داشته باشند. یعنی آنها استعداد بچه را حتی درصورتی که برخلاف میل آنها باشد، بپذیرند و حمایت کنند. برای مثال اگر استعداد کودکی در بنایی است، والدین سعی نکنند به زور او را به سمت رشته‌ی پزشکی سوق بدهند!
حمایت از کودک برای کشف استعداد، اشکال مختلفی دارد. والدین می‌توانند با انجام کارهایی چون تامین منابع مالی لازم، تجلیل از پیشرفت بچه در زمینه استعدادش، فراهم کردن فرصت و… از او حمایت کنند.
اهمیت حمایت در کشف استعداد بچه
گام موثر آخر در کشف استعداد، جشن گرفتن موفقیت بچه
به عنوان آخرین راه برای کشف استعداد باید گفت، نقش تشویق و تجلیل از موفقیت‌های کودک را کمرنگ نشمارید. فرزند شما از همان ابتدای امر، در زمینه‌ای که مستعد است خواهد درخشید. ممکن است او از همان سن پایین نقاشی‌های خارق‌العاده رسم کند، ساز بزند یا آواز بخواند. برای کشف شدن استعداد کودک نیاز است که از این موفقیت‌ها ساده نگذرید.
سعی کنید کوچک‌ترین دستاورد کودک را ستایش کنید. حتی اگر برایتان ممکن است بخاطر آن به کودک هدیه بدهید. اهمیت شما به موفقیت کودک سبب می‌شود او با شوق و ذوق در زمینه‌ای که مستعد است، شروع به فعالیت کند. به‌علاوه تشویق شما سبب می‌شود عزت‌نفس کودک در زمینه‌ی موردنظر بالا برود. همچنین باعث می‌شود کودک وقتش را با کار در حیطه‌هایی که استعداد ندارد هدر ندهد.
در آخر باید گفت، کشف استعداد کودک در قدم اول، نیازمند همت و تیزبینی والدین است. از این‌رو با رعایت نکاتی که در مقاله گفتیم می‌توانید با دیدی بازتر در جهت کشف استعداد فرزند دلبندتان گام بردارید.
منبع
https://www.linkedin.com/pulse/how-uncover-your-childs-hidden-talents-parents-guide-phevf#:~:text=Observe%20your%20child’s%20behavior.&text=By%20paying%20attention%20to%20what,their%20passions%20and%20talents%20are.