چاپ کتاب و انتشار آن یکی از دغدغه‌های اصلی نویسندگان و مترجمان است. اگرچه اکثر این افراد می‌دانند که برای چاپ کتاب خود می‌بایست به انتشارات مراجعه کنند و کتاب خود را به نشر رسانند، اما به علت نداشتن آگاهی لازم در این زمینه و نگرانی از سرقت ادبی و یا روش‌های عقد قرارداد و فروش، برای آنان نگرانی‌هایی ایجاد می‌شود که در زیر توضیحاتی برای تک‌تک این نگرانی‌ها داده می‌شود تا مورد استفاده نویسندگان و مترجمین قرار گیرد.
مراحل چاپ کتاب به چه صورت است؟
۱- یافتن انتشاراتی مناسب
۲- معرفی کتاب و مذاکره جهت عقد قرارداد
۳- عقد قرارداد و ارائه کتاب به انتشارات
۴- ویراستاری کتاب توسط انتشارات
۵- تایپ و صفحه‌آرایی کتاب
۶- اخذ مجوزهای لازم، از جمله: شابک، فیپا و مجوز ارشاد
۷- طراحی جلد
۸- چاپ کتاب
۹- اعلام وصول
۱۰- فروش کتاب
یافتن انتشاراتی مناسب:
منظور از انتشارات مناسب چیست؟
طبیعتاً یافتن یک انتشارات مناسب برای هر کتاب، مهم‌ترین بخش از این فرایند می‌باشد.
انتشاراتی که در حوزه کودک و نوجوان به‌صورت تخصصی فعالیت می‌کند گزینه مناسبی برای چاپ کتاب‌های تاریخی و یا سیاسی نیست و بلعکس. زیرا علاوه بر اینکه اکثر مخاطبین این انتشارات را کودکان و یا والدینی که برای کودکشان قصد خرید کتاب را دارند، تشکیل می‌دهد، بلکه در فضاهایی همانند نمایشگاه کتاب، این انتشارات در سالن کودک و نوجوان دارای غرفه بوده و نمی‌تواند کتاب بزرگ‌سال را عرضه کند.
به‌طور مثال انتشارات امیدسخن گزینه بسیار مناسبی برای چاپ کتاب در زمینه‌های تاریخی، سیاسی، اسطوره‌ای و روانشناسی است، زیرا به علت داشتن سایتی بسیار گسترده با بیش از ۲۰ هزار عنوان کتاب، می‌تواند به‌صورت تخصصی در این زمینه فعالیت کند.
معرفی کتاب و مذاکره جهت عقد قرارداد
برخی از انتشاراتی‌ها توجه خاصی به کیفیت اثر و یا فروش آن ندارند. آن‌ها صرفاً هزینه‌ای را دریافت می‌کنند و کتاب را با هر تیراژی در اختیار شما قرار می‌دهند.
اما انتشاراتی‌هایی که دارای سوابق درخشانی هستند و در بازار کتاب به‌صورت حرفه‌ای و تخصصی به کار مشغول‌اند، کتاب‌ها را از لحاظ کیفیت نگارش و محتوا مورد بررسی قرار می‌دهند و پس از آن اقدام به عقد قرارداد با نویسنده می‌کنند.
پس چنانچه نویسندگان و یا مترجمین قصد عقد قرارداد با انتشاراتی‌های به نام و شناخته شده را دارند، ابتدا می‌بایست کتاب را از لحاظ فنی و ادبی حتماً مورد دقت قرار دهند و پس از آن وارد مذاکره با انتشارات جهت نشر آثار خود شوند.
عقد قرارداد و ارائه کتاب به انتشارات
عقد قرارداد چاپ کتاب و مفاد آن معمولاً یکی از سؤالات رایج نویسندگان و مترجمین است، اما در هنگام عقد قرارداد باید به چه نکاتی توجه داشت؟
۱- قرارداد در سربرگ رسمی انتشارات تنظیم شده باشد.
۲- قرارداد دارای تاریخ، شماره و مهر و امضا باشد.
۳- در قرارداد می‌بایست نام صاحب اثر و نام کتاب ذکر شود.
۴- حق مالکیت معنوی و مادی اثر مشخص گردد (می‌تواند متعلق به نویسنده باشد و یا ناشر)
۵- می‌توان در قرارداد مدت زمان انتشار اثر مشخص گردد (البته با توجه به نامشخص بودن زمان اخذ مجوز و یا مسائل گوناگونی مانند ویراستاری و غیره، نمی‌توان زمان دقیقی را برای این منظور تعیین کرد)
ویراستاری کتاب توسط انتشارات
در هنگام چاپ کتاب، یکی از مهم‌ترین مسائل و مواردی که باید به آن توجه ویژه داشت، ویراستاری کتاب است.
شاید برای شما پیش آمده باشد که در هنگام خواندن کتابی با جملات نامفهوم برخورد کنید و پس از بارها خواندن یک خط و یا یک پاراگراف، متوجه منظور نویسنده و یا مترجم نشوید و یا غلط‌های املایی چشمگیر و تکرار شونده روان شما به هم بریزد و از خیر خواندن کتاب بگذرید؟ این همان وظیفه ویراستار است.
ویراستار کتاب را از منظر خواننده مورد مطالعه کارشناسی قرار می دهد و هرآنچه که از لحاظ املایی و یا ادبی دچار مشکل باشد، می‌یابد و برطرف می‌سازد. پس حتماً توصیه می‌شود که قبل از چاپ کتاب، کتاب به یک ویراستار سپرده شود.
تایپ و صفحه‌آرایی کتاب
گاهی برخی از نویسندگان به‌صورت سنتی و قدیمی کتاب‌های خود را به‌صورت دست‌نویس و در دفتر آماده می‌سازند که قبل از چاپ حتماً می‌بایست تایپ شده و آماده صفحه‌آرایی گردد.
نکته‌ای که همه نویسندگان باید به آن توجه ویژه داشته باشند این است که قبل از سپردن دست‌نویس به انتشارات، حتماً نسخه کپی از آن تهیه کنند و آن را در اختیار انتشارات قرار دهند، زیرا به هر دلیل (سهل‌انگاری تایپیست و یا یکی از عوامل اجرایی)، ممکن است صفحه و یا صفحاتی از کتاب مفقود شود که در صورت عدم وجود نسخه کپی می تواند فاجعه بار باشد.
پس از تایپ، کتاب وارد صفحه‌آرایی می‌شود. صفحه‌آرایی یعنی آماده‌سازی کتاب براساس قطع آن: رقعی، وزیری، جیبی، خشتی و غیره.
شابک، فیپا و مجوز ارشاد
هر کتاب دارای شناسنامه‌ای است که در واقع معرف آن کتاب است. شابک توسط خانه کتاب صادر می‌شود و فیپا توسط کتابخانه ملی.
همچنین در ایران، پیش از چاپ کتاب، تمامی کتاب‌ها حتماً می‌بایست توسط وزارت ارشاد مورد بررسی قرار گیرند و پس از آن است که مجوز لازم جهت چاپ کتاب صادر می‌شود.
زمان مورد نیاز برای چاپ کتاب متغیر بوده و ارتباط مستقیمی با نوع کتاب دارد. به طور مثال کتاب‌های علمی و آموزشی ممکن است طی چند روز مجوزشان صادر شود ولی کتاب‌های تاریخی و سیاسی و غیره ممکن است چند ماه زمان ببرد.
طراحی جلد
طرح جلد یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین پارامترهای چاپ یک کتاب است، زیرا در پیشخوان کتاب‌فروشی‌ها، این طرح جلد است که کتاب را به خواننده معرفی کرده و آن را به‌سوی خود می‌کشد.
پس نویسندگان و مترجمین باید توجه و دقت لازم در انتخاب طرح جلد را داشته باشند و چنانچه در طراحی و انتخاب آن تخصص لازم را ندارند، آن را به ناشر و یا طراحان حرفه‌ای واگذار کنند.
چاپ کتاب
چاپ کتاب به سه صورت: افست، ریسو و چاپ دیجیتال انجام می‌شود.
چاپ افست: در چاپ افست، کیفیت چاپ و صحافی بسیار بالا بوده و حداقل تعداد چاپ ۱۰۰۰ جلد می‌باشد.
چاپ ریسو: کیفیت چاپ و صحافی متوسط بوده و بیشتر برای تیراژهایی زیر ۱۰۰۰ و بالای ۳۰۰ جلد به کار می‌رود.
چاپ دیجیتال: کیفیت چاپ از چاپ افست کمتر ولی از چاپ ریسو بیشتر است و بیشتر برای تیراژهای زیر ۳۰۰ جلد به کار می‌رود.
اعلام وصول
پس از چاپ کتاب، تعدادی کتاب توسط انتشارات، در اختیار خانه کتاب و کتابخانه ملی قرار می‌گیرد تا در آرشیو کتابخانه ملی قرار گیرد. به این عمل اعلام وصول کتاب می‌گویند.
فروش کتاب
یکی از اصلی‌ترین موارد پس از چاپ کتاب، فروش کتاب است، زیرا کتابی که در بازار عرضه نشود و به فروش نرسد، چاپ شدن و یا نشدنش تفاوتی نمی‌کند.
فروش معمولاً توسط انتشارات به چند طریق مختلف صورت می‌گیرد:
۱- توسط پخشی
۲- توسط کتاب‌فروشی انتشارات
۳- توسط سایت انتشارات
۴- انتشار الکترونیک کتاب
لازم به ذکر است که انتشارات امیدسخن با توجه به داشتن کتاب‌فروشی بسیار گسترده و همچنین داشتن سایت‌هایی بسیار قوی از جمله سایت‌های: سایت خرید کتاب ناشربوک (فروشگاه کتاب با بیش از ۱۵ هزار عنوان کتاب)، امیدسخن (فروشگاه کتاب انتشارات) – مؤلف یار- امیدسخن (چاپ کتاب) درزمینه عرضه و فروش کتاب، به‌خصوص کتاب‌های تاریخی، اسطوره‌ای و روانشناسی بسیار تخصصی بوده و می‌تواند شما را در این زمینه یاری رساند.
نکته جالب‌تر آنکه در انتشارات امیدسخن کلاس شاهنامه خوانی، دوره‌های شعرخوانی و همچنین دوره های فن بیان و سخنوری برگزار می‌گردد که در بین عموم مردم مقبولیت بسیار زیادی دارد.
در دوره‌های فن بیان و سخنوری که در انتشارات امیدسخن برگزار می‌شود، آموزش سخنوری توسط شعرخوانی انجام می‌پذیرد، به این‌گونه که شعر در این دوره‌ها خوانده می‌شود و پس‌ازآنکه استاد شعر را خوانده و معنی کرد، هر یک از کارآموزان در این کلاس‌ها اقدام به خواندن و معنی کردن اشعار می‌کنند.
این قبیل دوره‌ها کمک می‌کند که علاوه بر اینکه بر دایره لغت تک‌تک افراد افزوده گردد، بلکه توانایی صحیح صحبت کردن را یافته و اعتمادبه‌نفس لازم جهت سخنرانی در جمع را به‌طور کامل به دست آورند.
شعر برخلاف نثر و صحبت‌های رایج معمولی، به شما این امکان را می‌دهد که بتوانید شمرده و تأثیرگذار و یا کاریزماتیک صحبت کردن را بیاموزید، زیرا شعرخوانی مهارتی است که قدرت بیان و سخنوری شما را در نهایت تأثیرگذاری بالا برده و موجب می‌شود شمرده و واضح و تأثیرگذار صحبت کنید.
جهت کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با شماره‌های زیر تماس حاصل کرده و اطلاعات تکمیلی‌تر را به دست آورید:
تلفن‌های تماس با انتشارات امیدسخن: ۰۲۱۸۸۶۸۴۵۳۰ و ۸۸۶۸۸۵۲۷