یکی از دغدغه های اکثر موردم خواندن یا تفسیر جواب آزمایش است. در ادامه این مطلب قصد داریم آموزش دهیم که چگونه می توان یک آزمایش را تفسیر کرد. البته این مورد مهم و حائز اهمیت است که خواندن جواب آزمایش فقط برعهده پزشک متخصص می باشد. و هیچ فردی صلاحیت کامل برای خواندن آن را ندارد. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا بتوانیم تا حدی شما را با نحوه خواندن و تفسیر آزمایش چکاب کامل آشنا کنیم.
همچنین برای درک بهتر و سهولت کار یک جدول جامع را برای شما نیز آماده کرده ایم.
چرا فقط پزشک می تواند نتیجه آزمایش را بخواند؟
توجه به اطلاعات پزشکی از اهمیت زیادی برخوردار است. معمولاً پزشکان با استناد به شرح بالینی و سابقه بیماری ها، تصمیمات درمانی مهمی می گیرند. برای مثال، مقدار هموگلوبین ۱۳ در یک فرد ۲۰ ساله ممکن است پایین تلقی شود، اما در صورت تالاسمی مینور، ممکن است به عنوان نرمال در نظر گرفته شود.
به همین ترتیب، تفسیر نادرست اطلاعات پزشکی می تواند منجر به تصمیمات نادرستی شود و عواقبی به همراه داشته باشد. به عنوان مثال، مصرف آهن به عنوان درمان کم خونی ممکن است در تالاسمی مینور، به جای بهبود، باعث انباشت آهن در بدن گردد.
همچنین، برخی افراد با ویژگی های خاص مثل ساختار عضلات درشت مقدار کراتینین خون آن ها که از حد طبیعی کمی بیشتر است. اگر این افراد بدون راهنمایی پزشک، ازمایشات خود را تفسیر کنند، ممکن است به اشتباه به نتایج نادرست و اشتباهی برسند
چگونه جواب آزمایش را بخوانیم؟
اکنون که درک کرده اید تفسیر آزمایشات تنها وظیفه پزشک شماست، کسی که با سابقه بالینی، بیماری های زمینه ای، و دارو های مصرفی شما آشنا است، البته با داشتن اطلاعات پزشکی بسیار کم نیز می توانید به کمک اطلاعات موجود در اینترنت تا حدی با خواندن نتایج آزمایش اطلاعات مورد نیاز را باره سلامتی خود به دست آورید.
در ادامه این مطلب سعی می کنیم مطالبی را به اطلاع شما برسانیم که می تواند به شما در خواندن نتایج آزمایش کمک کند. ولی باز هم برای نتایج قطعی حتما باید به پزشک مراجعه کنید
چکاب کامل چه بخش هایی دارد؟
یک چکاپ جامع از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است. در این بخش، ابتدا اجزای مختلف یک چکاپ را توضیح می‌دهیم و سپس به تفسیر هر بخش به صورت جداگانه می‌پردازیم.
آزمایش کم خونی:
یک چکاپ کامل عموماً شامل سری ازمایشات است که پرخونی و یا کم خونی را تشخیص می دهد. این ازمایشات شامل:
- CBC (Complete Blood Count): این ازمایش اصلی برای تشخیص کم خونی است.
- Vitamin B12: برای خون سازی ضروری است و از طریق گوشت قرمز و سبزیجات خاص به دست می آید.
- Folic Acid: یکی از مواد مورد نیاز برای خون سازی که در دوران بارداری نقش مهمی دارد.
- TIBC و Iron: نشانگر میزان آهن در بدن.
- Ferritin: معیاری برای مقدار ذخایر آهن در بدن.
آزمایش قند خون:
در یک چکاپ عمومی، علاوه بر تست قند ناشتا (FBS)، آزمایشات دیگری مانند HbA1C، قند خون دو ساعته بعد از صبحانه (۲Hpp)، و تست تحمل گلوکز (GGt) نیز انجام می شود.
آزمایش چربی خون:
در یک چکاپ خون، انواع چربی ها اندازه گیری می شوند، از جمله تری گلیسرید (TG)، کلسترول (cholesterol)، چربی بد (LDL) و چربی خوب (HDL).
آنزیم های کبدی:
آزمایش های SGOT، SGPT، و ALP به عنوان تست های کبدی روتین معمولاً اندازه گیری می شوند و در تشخیص مشکلات کبدی کمک می کنند.
آزمایش‌های کلیوی:
آزمایش های اوره و کراتینین به عنوان مهم ترین آزمایش های کلیه استفاده می شوند، و در صورت لزوم، اندازه گیری سایر آزمایشات نیز انجام می شود.
ویتامین D:
این ویتامین به عنوان یک بخش ثابت در هر چکاپ پزشکی وجود دارد، زیرا کمبود آن در بسیاری از افراد وجود دارد و باید با دقت ارزیابی شود.
آزمایش تیروئید:
در چکاپ پایه، اندازه گیری TSH و T4 انجام می شود، و در صورت نیاز، آزمایشات تکمیلی تر نیز انجام می پذیرد.
آزمایش کشت ادرار:
این آزمایش در چکاپ های روتین انجام می شود تا عفونت ادراری که گاهی بدون علائم است را شناسایی کند و درمان مناسب انجام شود.
آموزش خواندن آزمایش خون
در ادامه به بررسی یک سری معیار می پردازیم و رنج هر کدام از موارد موجود در آزمایش CBC را توضیح می دهیم
هموگلوبین (Hb):
به عنوان اصلی ترین معیار برای تشخیص کم خونی محسوب می شود و محدوده نرمال آن در آقایان و خانم ها متفاوت است.
– رنج نرمال Hb برای آقایان: ۱۳-۱۵
– رنج نرمال Hb برای خانم ها: ۱۱-۱۳
هماتوکریت (Hct):
این آزمایش نیز به عنوان یک معیار مهم برای تشخیص کم خونی یا پرخونی در کنار هموگلوبین استفاده می شود.
– رنج نرمال Hct برای آقایان: ۴۲-۴۷
– رنج نرمال Hct برای خانم ها: ۳۸-۴۵
تعداد گلبول‌های سفید خون (WBC):
این گلبول های سفید در دفاع از بدن نقش دارند و تعداد آنها امری بسیار حیاتی محسوب می شود.
– رنج نرمال wbc : 4.5-11
تفسیر نتایج تعداد WBC در آزمایش ممکن است بسیار متنوع باشد و گاهی این تفسیر کار دشواری را به همراه داشته باشد.
آموزش خواندن تعداد پلاکت Pltدر آزمایش خون
پلاکت ها جزو ذراتی هستند که نقش مهمی در پروسه انعقاد دارند
– تعداد نرمال پلاکت در آزمایش خون: ۱۵۰ – ۴۵۰
آموزش خواندن تعداد آهن Iron یا Fe در آزمایش خون
– رنج نرمال آهن خون معمولا بین ۳۰ و ۱۶۰ است .
آموزش خواندن تعداد اسید فولیک Folic Acid و ویتامین B12
لازم به ذکر است که تعداد این ویتامین ها در هر آزمایشگاهی که مراجعه می کنید متفاوت است. البته معمولا اندازه نرمال و استاندارد را نیز معمولا درج می کنند.
اندازه نرمال قند FBS در بدن ( به صورت ناشتا )
معمولا اندازه نرمال FBS زیر ۱۰۰ است باید ما بین ۷۰ الی ۱۰۰ باشد. اگر عدد موجود در آزمایش بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ به عنوان مرز شناخته می شود و امکان ابتلا به قند خون برای چنین افرادی در آینده وجود دارد و مقادیر بالای ۱۲۵ هم که دیگر مشخص است و آن دسته از افراد به قند خون مبتلا هستند.
آموزش خواندن چربی خون
– رنج نرمال کلسترول : کمتر از ۲۰۰
– رنج نرمال چربی بد: LDL کمتر از ۱۳۰
– رنج نرمال تری گلیسرید : کمتر از ۲۰۰
– رنج نرمال چربی خوب:HDL بیش تر از ۶۰
این نکته لازم به ذکر است که میزان چربی بد هر چه قدر بهتر باشد بهتر است و میزان چربی خوب هر چه قدر بالاتر باشد.
آموزش خواندن آزمایش کبد
SGot: در خانم ها کمتر از ۳۱ و در آقایون کمتر از ۴۰
SGpt: در خانم ها کم تر از ۳۱ و در آقایان کمتر از ۴۰
آموزش خواندن آزمایش های کلیوی
مقدار نرمال در خانم ها:
Urea: 10 – 30
Creatinin: 0.6 – ۱.۲
مقدار نرمال در آقایون:
Urea: 15 – 45
Creatinin: 0.8 – ۱.۳
آموزش خواندن Vit D
لازم به ذکر است که تعداد این ویتامین ها در هر آزمایشگاهی که مراجعه می کنید متفاوت است. البته معمولا اندازه نرمال و استاندارد مابین ۲۵ – ۸۰ است.
آموزش خواندن آزمایش تیروئید
لازم به ذکر است که تعداد این ویتامین ها در هر آزمایشگاهی که مراجعه می کنید متفاوت است. ولی مقادیر مرتبط در مورد دو هورمون TSH و T4 تقریبا ثابت است.
TSH: 0.25 – 5.5
T4: 5 – 12.5
آموزش خواندن آزمایش کشت ادرار
کشت ادرار به صورت استاندارد باید به صورت منفی باشد. اگر مثبت باشد یک سری موارد وجود دارد که باید به آن ها توجه کرد
- کلنی کانت Colony count که مقدار عفونت را نشان می دهد.
- مورد دیگر بسیار مهم نام باکتری است. بعضی باکتری ها آلودگی به حساب می آیند و بعضی هم سبب ایجاد عفونت های خطرناک می شود.
- دارو هایی که بر این میکروب ها تاثیر می گذارند.
جدول خواندن جواب آزمایش چکاپ کامل
نتیجه گیری
در این مقاله سعی کردیم از همه جوانب یک آزمایش را مورد بررسی قرار دهیم و اطلاعات لازمه مورد نیاز را برای شما شرح دهیم. البته لازم به ذکر است خواندن نتیجه آزمایش فقط به عهده متخصص است و امکان دارد شما با خواندن آن تحلیل های اشتباهی کنید و نگرانی های بی مورد به وجود آورید یا از آن طرف از کنار یک خطر جدی بی تفاوت رد شوید. به همین دلیل بهتر است نتیجه آزمایش را پیش پزشک متخصص خود ببرید.