معنی آباد – فرهنگ معین و عمید

معنی آباد در فرهنگ عمید

۱. ویژگی جایی که مردم در آن زندگی می‌کنند: مانند تو آدمی در آباد و خراب / باشد که در آیینه توان دید و در آب (سعدی۲: ۷۱۵).

۲. ویژگی جایی که آب و گیاه دارد و باصفا و بارونق است؛ خُرم: بدو گفت کای خواجهٴ سالخَورد / چنین جای آباد ویران که کرد؟ (فردوسی: ۶/۴۴۸).

۳. [مجاز] دایر؛ برقرار: بقاش باد که از تیغ او و بازوی اوست / بنای کفر خراب و بنای دین آباد (فرخی: ۳۴).

۴. در دنبالۀ نام ده و شهر می‌آید و بیشتر مرکب با نام بناکننده یا آبادکنندۀ آن ده یا شهر است: حسن‌آباد، فیروزآباد.

۵. [قدیمی، مجاز] شاداب.

۶. [قدیمی] آکنده؛ غنی؛ پُر: همیدون سپهدار او شاد باد / دلش روشن و گنجش آباد باد (فردوسی: ۶/۱۳۶).

۷. [قدیمی] سالم؛ تندرست: تو را ای برادر تن آباد باد / دل شاه ایران به تو شاد باد (فردوسی: ۸/۴۲۰).

معنی آباد در فرهنگ معین

[ په . ] (ص .) ۱ – معمور، دایر. ۲ – مزروع ، کاشته . ۳ – پر، سرشار. ۴ – سالم . ۵ – منظم ، سامان . ۶ – شادمان ، خرم . ۷ – مرفه .